زیر ساختهای آموزش مجازی

زیر ساختهای آموزش مجازی
بدون در نظر گرفتن زیرساختهای آموزش مجازی و اهداف آن،نمی توان به پیاده سازی و اثربخشی آن امیدوار بود. لازم است قبل از هر گونه تصمیم گیری، این زیر ساختارها را شناسایی و سپس نسبت به پیاده سازی آن در راستای اهداف آموزش مجازی اقدام نمود. شایان ذکر است اهداف آموزش مجازی با آموزش از راه دور اگر چه سنخیت دارد ولی متفاوت می باشد.
محسن گرامی عضو هیئت علمی دانشکده پست و مخابرات بحث آموزش مجازی در ایران جزو بحثهای روز است و اکثر صاحب نظران در این باره اظهار نظر می کنند.
اما در مورد آموزش مجازی اگر بخواهیم اصولی به آن بپردازیم باید به یک سری نکات که زیر ساختهای آن هستند توجه کنیم، این زیر ساختها عبارتند از:
۱- زیر ساختهای «مخابراتی» که هر چند در ایران امکانات مخابراتی مطلوب نیست ولی با ورود تکنولوژیهای نوین در آینده نزدیک این ضعف برطرف خواهد شد و به احتمال قوی این بخش جلوتر از سایر بخشهای آموزش مجازی خواهد بود ولی متاسفانه در حال حاضر اساس کار آموزش مجازی را بر همین نکته یعنی تهیه سخت افزار و ایجاد ارتباطات مخابراتی گذاشته اند.
۲- دومین مسئله « فنون همکاری» و یکی از مهمترین زیر ساختها است. این مبحثی است که اروپائیها خود حتی بیشتر از مفاد آموزشی روی آن تاکید دارند. به عنوان مثال فردی که پشت کامپیوتر نشسته و از طریق اینترنت در رشته ای دکترا گرفته است یعنی فردی که ارتباطات اجتماعی نداشته چگونه می تواند فردا مدیر موسسه یا سازمانی شود که ۳۰ یا ۴۰ نفر کارمند دارد و آن را هدایت و رهبری کند. «فنون همکاری» حتی در بخش مطالعات دسته جمعی و همکاری روی متون در درسها هم مطرح است.
۳- نکته بعدی « مفاد آموزشی» است. مفاد آموزشی در آموزش مجازی با آموزش سنتی کاملا متفاوت است و با همین مفاد اگر بخواهیم آموزش مجازی راه بیندازیم اشتباه محض خواهد بود. مفهوم آموزش مجازی، تنها تبدیل متون درسی سنتی به متون کامپیوتری نیست، در آموزش مجازی ۴۰ یا ۵۰ درصد متن آموزشی از طریق استاد ارائه میشود و بقیه درس از طریق همکاری و ارتباط دانشجویان تعیین و تدوین میشود یعنی موضوع اصلی را استاد می گوید و بقیه موارد از طریق ایده ها، کارها، پژوهشها و تحقیقهای خود دانشجویان تکمیل می شود. بر همین اساس اینجا بار دیگر بحث «فنون همکاری» مطرح می شود. اگر دانشجویان با یکدیگر همکاری نداشته باشند آموزش مجازی موفق نخواهد بود. درحال حاظر یکی ازمشکلات مادردانشگاهها همین است که کارهای پژوهشی بسیار کم صورت می گیرد و موفقیتهایی هم که صورت گرفته، بیشتر صورت گرفته است. در آموزش مجازی بخش اصلی مبحث مطرح شده در کلاس را دانشجویان تعیین می کنند به طوری که به عنوان مثال مباحث صورت گرفته یا تحقیقها و پروژه های انجام شده روی یک واحد درسی در ترمهای بعدی متفاوت است.

به روز آوری اطلاعات

اطلاعات و مباحث انجام شده کاملا به روز و بر اساس ابداعات واکتشافات صورت گرفته است یا پیشرفتهایی که در آن زمینه به وجود آمده خواهد بود. بدین ترتیب گروههای تحصیلی با هم متفاوت خواهند بود، به عنوان مثال در درسی مثل کامپیوتر شاید گروهی علا قمند به کار در زمینه نرم افزار، عده ای سخت افزار و عده ای در زمینه »دادهها« باشند. بنابر این مفاد آموزشی نیز کاملا متفاوت خواهد بود.هدف آموزش مجازی، تبدیل آموزش سنتی به مجازی نیست بلکه آموزشهای تخصصی با شیوه های مدرن است. شعار آموزش مجازی آموزش برای همه کس و برای همه سنین است. ما باید ببینیم امکان ارائه چه چیزهایی از طریق آموزش سنتی وجود ندارد که آنها را از طریق آموزش مجازی ارائه کنیم. ما باید از امکانات در جهت بهبود، نه جایگزین کردن آنها استفاده کنیم.بعضی از کشورها که مشکل کمبود دانشجو دارند آموزش مجازی را جایگزین آموزش سنتی کرده اند، چون مقرون به صرفه نخواهد بود برای درسی با دو نفر در یک منطقه کلاس دایر کنند و استاد بفرستند، اما در ایران ما مشکل تراکم دانشجو داریم و با اعزام یک استاد پروازی به دورترین نقطه، امکان تشکیل کلاس با ظرفیت کامل هست. پس ما نباید آموزش مجازی در ایران را از روی آموزش مجازی کشورهای غربی کپی برداری کنیم، چون هدف ما متفاوت از هدف آنهاست.هدف آموزش مجازی در ایران باید روی دروس و رشته هایی متمرکز شود که امکاناتمان کمتر است و یا سیستم آموزش سنتی ما جوابگو نیست.

سایر کاربردها

در خصوص سایر کاربردهای آموزش مجازی ما حتی میتوانیم برای افزایش مهارت کارمندان و کارگران از این شیوه استفاده کنیم و آموزشهای خاصی را برای شاغلین در سازمانها، برای به روز کردن اطلاعات و مهارتهایشان ارائه دهیم. الان تلاش میشود ارتباط از طریق کامپیوتر افزایش یابد یعنی کتابی که قیمتش ۲۰۰۰ تومان است روی کامپیوتر گذاشته اند و دانشجو مجبور است برای Download کردن آن از طریق اینترنت ۴۰۰۰ تومان پول بدهد. آموزش سنتی باید ادامه یابد، آموزش مجازی هرگز جایگزین آموزش سنتی نخواهد شد. به همین دلیل برای آموزش مجازی یا باید وزارتخانه جداگانه ای داشته باشیم یا این که آن را مستقیما در یک زیرشاخه مستقل زیر نظر «آموزش عالی» یا «IT» قرار دهیم، مثل دانشگاه پیام نور که مستقلا زیر نظر وزارت آموزش عالی کار می کند.
--------------------------------------------------------------------------------

ایران در آموزش نانو از برترین‌های دنیاست

ایران در آموزش نانو از برترین‌های دنیاست
فناوری نانو، با همان دقت و سرعتی که به دنیای علم و صنعت راه پیدا کرد، در ایران جایگاه خود را پیدا می‌کند.
مدیر کار گروه توسعه منابع انسانی ستاد نانو خبر از پیشرفت های جهانی ایران در آموزش نانو می دهد و می گوید: "به طور کلی هدف اصلی ستاد ویژه توسعه نانو، قرار گرفتن در بین 15 کشور برتر دنیا در حوزه نانو است و هم اکنون ایران در بحث آموزش نانو در بین برترین‌های دنیا قرار دارد."
در حال حاضر بیش از 10 دانشگاه کشور در دوره‌های کارشناسی‌ارشد و 5 دانشگاه در مقطع دکترا در حوزه نانو فناوری فعال هستند.
سعید سرکار یکی از شاخص‌های تولید علم را تعداد مقالات نمایه شده در ISI دانسته و می گوید: "در سال 2007 تعداد مقالات ایران در حوزه فناوری نانو بیش‌تر از جمع مقالات کشورهای عرب بوده است."
به گفته سرکار، در حال حاضر 90 مؤسسه پژوهشی، 862 محقق، 28 شرکت خصوصی، 5 مرکز رشد، 40 آزمایشگاه و 30 رسانه در حوزه نانو در کشور وجود دارد. او می گوید: "زمانی که ما فعالیت‌های نانو را در کشور آغاز کردیم، جایگاه ششم را در بین کشورهای اسلامی داشتیم و این در حالی است که هم اکنون در صدر این کشورها قرار داریم."
رضا سجادی، دبیر ستاد توسعه نانو هم در این باره می گوید: "در 3 سال اخیر در دو حوزه آموزش و پژوهش به شرایط مساعدی رسیده ایم و در زمینه ورود به توسعه و تولید فناوری و تبدیل فناوری به صنایع گام های بلندی برداشته ایم."
او ادامه می دهد: "هم اکنون سرمایه‌گذاری در بحث توسعه منابع انسانی به بار نشسته و قطار منابع انسانی به سرعت مطلوب خود نزدیک می‌شود. در بحث ترویج هم توانستیم اقشار مختلف جامعه را در عرصه نانو فناوری فعال کنیم و زیر ساخت‌های مناسب طراحی کنیم. در حوزه ایجاد زیر ساخت‌های ضروری هم که در آینده مورد نیاز است، اقدامات خوبی انجام شده است."
سجادی یکی از برنامه‌های ستاد ویژه توسعه نانو را ایجاد روابط مؤثر و توسعه دهنده بین کشورهای اسلامی دانسته و می گوید: "ایران در زمینه نانو ارتباطات خوبی با کشورهای ترکیه، عربستان، عمان، قطر و امارات دارد.
ضمن این که امروزه دانش بشری می‌تواند به سند تبدیل شود و به عنوان حمایت بانکی محسوب می‌شود و برای اینکه ما بتوانیم کسب و کار نانو را توسعه دهیم، چاره‌ای نداریم تا تفکر ثبت اختراع را توسعه دهیم و با کشورهای دیگر همکاری های متقابلی داشته باشیم."
در همین راستا، صادق واعظ زاده، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور از تشکیل ستادهای ویژه توسعه و ارتقای فناوری‌های راهبردی در سال آینده خبر می دهد و می گوید: "با تشکیل ستادهای ویژه توسعه و ارتقای فناوری‌های راهبردی، توجه ویژه‌ای به توسعه و ارتقای فناوری‌های راهبردی و حائز اولویت کشور خواهد شد."
در قانون برنامه چهارم توسعه از فناوری‌های حائز اولویت نام برده شده است که به گفته واعظ زاده، فناوری نانو و فناوری زیستی در سال های اخیر مورد توجه ویژه قرار گرفته و اسناد مربوط به آن‌ها در دولت و شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده است.
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در حوزه فنــــــاوری نانو، میکروالکترونیــــک، انرژی‌های نو، سلول‌های بنیادی، زیست فناوری، اطلاعات و ارتباطات، هوا فضا، گیاهان داروئی و طب ایرانی و فناوری‌های بین رشته‌ای و نوین برنامه ریزی های گسترده ای دارد و برای توسعه و ارتقاء این فناوری ها برنامه‌هایی تهیه کرده که از سال آینده اجرا می شوند.
واعظ زاده می گوید: "این برنامه‌ها در ارتباط با برنامه‌های کمک به نهضت تولید علم به اجرا در خواهد آمد."

ایران؛ پنجم در آسیا

واعظ زاده می گوید: "ایران در عرصه علم و فناوری در آسیا رتبه پنجم را دارد و با برنامه‌ریزی دقیق در یک برنامه 5 ساله می توان به رتبه چهارم آسیا رسید."
به اعتقاد او، بر اساس افق 50 ساله، ایران باید به قله‌های علمی جهان دست پیدا کند و در حوزه نانو فناوری که حرکت سریع‌ است، قطعاً زودتر به این اهداف خواهیم رسید.
معاون علم و فناوری ریاست جمهوری رسیدن به اهداف علمی کشور را نیازمند عزم جدی، تأمین منابع انسانی و امکانات لازم می داند و می گوید: " ما در کشور شاهد عزم جدی هستیم و نیروی انسانی کافی و امکانات را در اختیار داریم و تنها نیاز به راهبری مناسب، هماهنگی و هم افزایی مطلوب داریم."
واعظ زاده معتقد است: "با توجه به عقب ماندگی های پیشین در عرصه علم و فناوری، باید سرعت و شتاب خود را بیش‌تر کنیم و شتاب را باید به عنوان یک شاخص پیشرفت در نظر بگیرم."
منبع: همشهری امارات